منابع مواد غذایی

 

برای تامین مواد غذایی ذکر شده ، لازم است  زن باردار از چهار گروه موادغذایی به میزان کافی استفاده نماید . چهار گروه اصلی مواد غذایی عبارتند از : 1) شیر و لبنیات مانند : ماست ، کشک ، پنیر و دوغ ( لازم به ذکر است که کره جز این گروه مواد غذایی نمی باشد )

2 ) گوشت و پروتئین ها مانند گوشت گوسفند ، ماهی ، مرغ و تخم مرغ و منابع گیاهی مانند نخود ، لوبیا ؛ ماش و  عدس

3 ) غلات و فراورده های آن مانند : نان ، برنج ، ماکارونی

4 ) سبزیجات و میوه جات

گروه مواد غذایی و نمونه هایی از آنها و مواد مغذی که با آنها تامین می شود ، در جدول 3-4 آورده شده است :

 

جدول 3-4- گروه مواد غذایی ، نمونه های موادغذایی و مواد مغذی که توسط آنها تامین می گردد.

 

گروه های مواد غذایی

 

 

نمونه های مواد  غذایی

 

مواد مغذی

 

غلات و فراوردهای آن

 

 

شیر و لبنیات

 

 

گوشت ها ، تخم مرغ و حبوبات :

 

منابع حیوانی

 

 

منابع گیاهی

 

سبزیجات و میوه جات

 

نان ، برنج ، ماکارونی

 

 

شیر ، ماست ، پنیر ، کشک

 

 

 

 

گوشت ، ماهی ، مرغ و تخم مرغ

 

 

نخود ، لوبیا ،ماش ، عدس

 

کلم ، اسفناج ، هویج ، گوجه فرنگی ، جعفری ، هلو ، زرد آلو ، پرتقال ، لیمو ، خربزه

ویتامین های :1B 2 Bنیاسین ، املاح آهن ، فسفر  ، روی و منیزیوم ( دانه های کامل روی ، منیزیوم ، و فیبر بیشتری دارند )

 

املاح : کلسیم ، فسفر ، منیزیوم و روی

ویتامین ها : B. B . B . A . E . D

پروتئین

پروتئین

 

املاح : آهن ، فسفر ، روی وید

ویتامین ها : 1 B ، نیاسین ، 6B ،12 B

 

پروتئین

املاح : آهن  ، فسفر و روی

ویتامین ها : 1B، اسیدفولیک ،6 B، E

ویتامین ها : A ، گروه B ، C و E

 

املاح : آهن ، منیزیوم ، روی

الیاف ( فیبر )

         

 

 

لازم به ذکر است که بدن زنان باردار ، به غیر از گروهای ذکر شده در تامین انرژی ، به چربی و مواد قندی نیز نیاز دارد که به میزان کمتری مصرف می شود .از چربی ها می توان به انواع روغن های گیاهی ، حیوانی و کره اشاره کرد که در تهیه غذاهای روزانه استفاده می شود . مواد قندی شامل شکر ، قند ، عسل  ، مربا و نظایر آن می باشد .

بسته به شرایط اقتصادی و عادات غذایی زنان باردار ممکن است رژیم های غذایی متفاوتی داشته باشد اما در هر صورت همان طور  که قبلاً نیز ذکر شد رژیم غذایی باید تامین کننده ، احتیاجات زن باردار باشد . یک نمونه از برنامه غذایی زنان باردار در جدول4-4 آورده شده است .

 

جدول 4-4- یک نمونه برنامه غذایی زن باردار

 

صبحانه

 

 

 

 

 

چای کم رنگ – شیر پاستوریزه ( یک لیوان )

پنیر ( 4 گرم ) یا تخم مرغ آب پز ( یک عدد ) – کره 25گرم

مربا یا عسل ( یک قاشق غذا خوری سر خالی )

میوه یا آب میوه مانند : پرتقال ، سیب ،انار ، گریپ فروت ؛، انگور

 

 

ساعت 10 صبح

 

 

شیر ( یک لیوان ) + بیسکویت ساده ( 2 عدد )

 

ناهار

گوشت پخته گوسفند یا مرغ یا جگر یا ماهی تن ( 12 گرم ) یا ماهی (15 گرم ) برنج پخته ( 7- 6 قاشق غذاخوری ) با کره 25 گرمی با نان ( 15 گرم ) یا سیب زمینی متوسط ( 3 عدد ) سبزیجات پخته مانند : اسفناج +لوبیاسبز +نخودفرنگی +آب هویج (2/1 *1 لیوان ) سوپ یا آش ساده ( یک لیوان ) سالاد مانند کاهو ، خیار ، گوجه فرنگی  یا روغن زیتون و آبلیمو و میوه
 

ساعت 4 بعد الظهر

 

 

شیر ( یک لیوان ) + بیسکویت ساده ( 2 عدد )

 

 

 

شام

 

 

گوشت پخته یا کبابی (12 گرم ) معادل 2 عدد تخم مرغ یا میگو ( 15 گرم )

عدس پخته یا لوبیا ( یک لیوان )

سبزیجات پخته  ( یک لیوان )

ماست ( یک لیوان )

سوپ و یا آش ساده ( یک لیوان )

نان  ( 1 گرم )

میوه

کره ( 2 گرم )

 

آب و مایعات

 

1-8 لیوان در شبانه روز

 

 

 

 

 

مراجعات زن باردار به پزشک یا کلینیک بهداشت خانواده

 

همان طور که قبلاً ذکر شد ، لازم است زن باردار به طور منظم به مراکز بهداشتی – درمانی مراجعه نماید و در طی بارداری تحت نظر پزشک یا ماما باشد . اولین مراجعه ، بلافاصله پس از آگاهی از بارداری است . به طور کلی زن باردار در طول بارداری طبیعی به 8 بار مراقبت کلینیکی نیاز دارد . به علاوه لازم است در صورتی که هر گونه علایم غیر طبیعی مشاهده شود فوراً به کلینیک یا پزشک مراجعه نماید .

 

 

1-این مراقبت ها در هفته های 6 تا 10 ، 16 تا 20 ، 26 تا 30 ، 31 تا 34 ، 35 تا 36 ، 38 ، 39 ، 40 انجام می شود .

 

 

در مراجعه اول که در هفته 6 تا 10 است آزمایش های لازم و معاینات بالینی مورد نیاز انجام می شود . این آزمایش ها شامل : آزمایش ادرار از نظر و جود عفونت و آلبومین ، آزمایش خون از نظر میزان هموگلو بین ، گروه خون ، RH و نیز آزمایشاتی که به صلاحدید پزشک انجام می گیرد . معاینات بالینی شامل وزن کردن ، تعیین فشار خون ، معاینه قلب و ریه ها ، معاینه دندان ها و گلو و معاینه پستان ها و نوک آنها می باشد . در هر مراجعه ، شکم بیمار معاینه خواهد شد و در معاینه شکم  ،

، رشد رحم و مناسب بودن آن با تاریخ بارداری و وضعیت جنین بررسی خواهد شد . گاهی لازم است برای تعیین وضعیت مادر و جنین از سونوگرافی استفاده می شود . معاینه مهبلی در ماه آخر ، اطلاعات لازم را درباره نرم باز شدن گردن رحم و وضعیت جنین به دست می دهد . این اطلاعات از نظر پیش بینی زمان زایمان و نیز نوع زایمان مفید خواهد بود .

در هر مراجعه ، از خانم باردار پیرامون نشانه های نامطلوب مانندتورم دست ها و صورت ، خونریزی و سردرد می شود .

پس از انجام معاینات ذکر شده ، پزشک دستورات لازم را در مورد تغذیه ، استراحت ، خواب ف ورزش های مناسب ، شست وشو ، نوع لباس ، مواظبت از دندان ها و …   به خانم باردار خواهد داد .