واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی است که به وسیله آن می توان با هزینه اندک از ابت ال به بسیاری از بیماری های عفونی خطرناک و پرهزینه جلوگیری کرد. واکسن از باکتری یا ویروس زنده ضعیف شده و یا غیر فعال شده و یا جزئی از آن ها )مانند آنتی ژن سطحی خالص شده یا توکسوئید( ساخته شده است. با تزریق واکسن ، سیستم ایمنی بدن علیه باکتری یا ویروس وارد شده به بدن، آنتی بادی ساخته و باعث بالا بردن مصونیت بدندر مقابل بیماری ناشی از آن می شود. واکسن ها به دو گروه واکسن های زنده ضعیف شده و واکسن های غیر زنده (غیرفعال) تقسیم می شوند.

واکسن های باکتریایی شامل واکسن های حاوی باکتری زنده ضعیف شده )مانند ب.ث.ژ( ، باکتری کشته شده )مانند سیاه سرفه(، توکسوئید )مانند دیفتری و کزاز( و واکسن های پلی ساکاریدی )مانند پنوموکوک پلی ساکاریدی و مننگوکوک پلی ساکاریدی( هستند. واکسن های ویروسی شامل ویروس زنده ضعیف شده )مثل ،MMR واکسن خوراکی فلج اطفال و تب زرد( ، ویروس کامل غیرفعال )مانند واکسن تزریقی فلج اطفال و هاری( و بخشی از آنتی ژن سطحی ویروس )مانند هپاتیت ب و آنفلوانزا( هستند.

نام واکسن ماهیت واکسن راه تجویز مقدار تجویز

پنچ گانه (پنتاوالان) توکسوئیدکزاز، توکسوئید دیفتری، باکتری کشته شده سیاه سرفه، آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت ب، پروتئین کنژوگه با پلی ساکارید کپسول هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب عضلانی 5/ 0 میلی لیتر سه گانه توکسوئیدکزاز، توکسوئید دیفتری، باکتری کشته شده سیاه سرفه عضلانی 5/ 0 میلی لیتر دوگانه توکسوئیدکزاز، توکسوئید دیفتری عضلانی 5/ 0 میلی لیتر هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب پروتئین کنژوگه با پلی ساکارید کپسول باکتری عضلانی 0/5 میلی لی ت رتوکسوئیدکزاز توکسوئیدکزاز عضلانی 5/ 0 میلی لیتر فلج اطفال تزریقی ویروس غیرفعال زیرجلدی یا عضلانی )ترجیحا عضلانی( 0/5 میلی لیتر هپاتیت ب آنتی ژن سطحی ویروس عضلانی 10 سال و کمتر 0/5 میلی لیت بالای 10 سال، 1 میلی لیتر )در بزرگسالان دیالیزی و بزرگسالان مبتلا به نقایص سیستم ایمنی با دز 2 برابر تزریق شود).

نام واکسن ماهیت واکسن راه تجویز مقدار تجویز

آنفلوانزا پروتئین های سطحی ویروس عضلانی 6 تا 35 ماه، 25 / 0 میلی لیتر 36 ماه و بالاتر، 0/5 میلی لیتر پنوموکوک کنژوگه پروتئین کنژوگه با پلی ساکارید کپسول باکتری عضلانی 5/ 0 میلی لیتر پلی ساکاریدی پلی ساکارید کپسول باکتری زیرجلدی یا عضلانی 5/ 0 میلی لیتر مننگوکوک کنژوگه پروتئین کنژوگه با پلی ساکارید کپسول باکتری عضلانی پلی 5/ 0 میلی لیتر ساکاریدی پلی ساکارید کپسول باکتری زیرجلدی هاری ویروس غیرفعال عضلانی 5/ 0 میلی لیتر *واکسن های غیرزنده )غیر فعال( باکتریایی و ویروسی در طبقه میانی یا پایینی یخچال و در دمای 8- 2 درجه سانتیگراد نگهداری می شوند.

نکته ها:

  • در خصوص طریقه مصرف واکسن ها چنانچه دستورالعمل مشخصی از طرف مرکز مدیریت بیماری های واگیر ارایه نشده باشد، مراعات

دستورالعمل کارخانه سازنده ضروری است.

  • واکسن های پنج گانه، سه گانه، دو گانه، کزاز، هپاتیت ب، هموفیلوس آنفلوانزای تیپ ب ( Hib )، پنوموکوک و فلج اطفال تزریقی در مقابل یخ زدگی تغییر ماهیت واکسن های MMR و ب.ث.ژ در مقابل نور حساس هستند و باید از قرار گرفتن بیش از 30 دقیقه در معرض نور خورشید و نورفلوئورسنت )نئون( محافظت شوند.
  • حال واکسن های MMR و ب.ث.ژ نیز در واحد مصرف کننده باید در دمای ذکر شده نگهداری شوند.
  • کلیه واکسن ها باید تا لحظه تجویز در دمای ذکر شده( 8 – 2 درجه سانتیگراد)نگهداری شوند.
  • حساس ترین واکسن در مقابل حرارت، OPV است و پس از آن به ترتیب واکسن های سرخک، MMR ، تب زرد و ب.ث.ژ به حرارت حساس هستند و از قرار گرفتن این واکسن ها در دمای محیط باید اجتناب شود.
  • ح الل واکسن ها کام ال اختصاصی هستند و فقط برای آماده سازی همان واکسن و همان تولیدکننده مصرف می شوند.