دیس منوره (درد قاعدگی) چیست ؟

به طور کلی دیسمنوره به علائم قاعدگی گفته می شود  که به دو دسته تقسیم می شود: اولیه (که در عدم وجود پاتولوژی لگن اتفاق می افتد) و ثانویه (که نتیجه بیماری های ارگانیک قابل شناسایی می باشد).

برای تشخیص قطعی دیس منوره موارد زیر باید در سابقه ی بیمار کامل بررسی شود:

  • سن فرد به هنگام وقوع اولین قاعدگی(menarche)
  • فراوانی قاعدگی، طول دوره پریودها، تقریبی از جریان خون قاعدگی و وجود یا عدم وجود خونریزی intermenstrual
  • علائم همراه با آن
  • شروع، دوره، نوع و شدت درد، هم چنین ارتباط آن با چرخه های قاعدگی
  • فاکتورهای خارجی که بر درد تاثیر می گذارد
  • تاثیر دیسمنوره بر فعالیت فیزیکی و اجتماعی
  • پیشرفت شدت علائم
  • سابقه زایمان و فعالیت جنسی

از علل دیس منوره می توان به موارد زیر اشاره کرد :

علل

  • انقباضات قوی و طولانی مدت دیواره عضلانی رحم (پروستاگلاندین‌ها موجب این انقباضات می‌شوند)
  • عفونت لگن- آندومتریوز: در این بیماری، بافت پوشاننده رحم، در خارج از رحم رشد می‌کند.
  • فیبروئیدها و تومورهای خوش‌خیم رحم: این تومورهای غیرسرطانی، می‌توانند به طور چسبیده به پوشش داخل رحم رشد کنند.
  • استفاده از آی یو دی
  • گرما به رفع درد کمک می‌کند. می‌توانید روی شکم و کمرتان، کمپرس گرم (مثل کیسه آب گرم) بگذارید، یا این که حمام آب داغ بگیرید

 

  • عوامل تشدید کننده – بلوغ زودرس (سن شروع بلوغ کمتر از 11 سال باشد)
  • مصرف کافئین
  • استرس، مسایل عاطفی و روانی که به خودی خود باعث ایجاد درد نمی‌شوند، اما می‌توانند درد را بدتر کنند.
  • سابقه خانوادگی قاعدگی دردناک
  • ورزش نکردن
  • رژیم غذایی نامناسب

ویژگی های بالینی دیس منوره اغلب شامل موارد زیر است :

دیس منوره اولیه :

  • شروع درد به مدت کوتاهی بعد از اولین قاعدگی (کمتر از شش ماه)
  • دوره معمول 48 تا 72 ساعت (اغلب چند ساعت قبل یا درست بعد از شروع جریان خون قاعدگی آغاز می شود)
  • وجود کرامپ
  • سابقه ای از دردهایی در ناحیه پایینی شکم، رادیوتراپی در ناحیه کمر و یا ران
  • نتیجه نرمال در معاینه لگن (از جمله معاینه مقعد)

دیسمنوره ثانویه  :

  • آغاز دیسمنوره در 20s یا 30s، بعد از چرخه های نسبتا بدون درد قبلی
  • جریان خون سنگین و یا خونریزی های نامنظم
  • دیسمنوره که در طول چرخه های اول و دوم بعد از نخستین قاعدگی menarche اتفاق افتاده باشد.
  • وجود ناهنجاری هایی که در اثر معاینه لگن به دست آمده است.
  • پاسخ ضعیف به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا NASAID ها و یا کنتراسپتیوهای خوراکی
  • ناباروری
  • دیسپارونی
  • ترشحات واژینال

درمان دیس منوره :

دیس منوره معمولا تحت عامل خارجی و داخلی میتواند بهبود پیدا کرده یا تشدید شود لذا بیشتر پزشکان و ماماها صرفا به درمان دارویی بسنده نمی کنند و توصیه هایی غیر دارویی و طب مکمل نیز میتواند در درمان آن راهگشا باشد.

درمان دارویی

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل مفنامیک اسید و ایبوپروفن) معمولا درد را به طور موثر کاهش می دهند. این داروها اگر 1 تا 2 روز قبل از شروع قاعدگی مصرف شوند و در حین و پس از دو روز از قاعدگی مصرف آنها ادامه یابد بهترین کارایی را خواهند داشت.

در مواردی هم که درد قاعدگی ثانویه به علت دیگری باشد،  درمان آن ضایعه به بهبود درد کمک خواهد نمود.

در حال حاضر بیشترین تمرکز روی  سه داروی NSAID معمول است که بصورت OTC در دسترس می باشد شامل ایپوپروفن، ناپروکسن و کتوپروفن. در مصرف ایپوپروفن باید توصیه ها و احتیاطات لازم مدنظر قرار گیرد مثل احتیاطات آلرژیک (احتمال ایجاد کهیر، آسم، تورم صورت، یا شوک) و نیز توصیه های مصرف (در صورت سوزش خفیف سر دل،  ناراحتی و یا درد معده با غذا یا شیر مصرف شود) و نیز هشدار در مورد علائم مصرف همزمان با الکل .
البته دیورتیکها می توانند در کنترل بعضی از علائم از جمله تورم و ادم و افزایش وزن ناشی ازتجمع مایع در سندرم پیش از قاعدگی و یا در دوره قاعدگی مصرف گردند کافئین یک دیورتیک مؤثر است ولی میتواند باعث عوارض جانبی مثل تغییرات فشارخون گردد و نیز یک ماده بالقوه اعتیاد آور و با علائم محرومیت شناخته شده بوده و میتواند باعث تشدید سندرم پیش از قاعدگی گردد.

 

توصیه های درمانی غیردارویی

1- اسیدهای چرب اساسی بیشتری مصرف نمایید :
مطالعات زیادی نشان داده، که مصرف این اسید های چرب که عمدتا در غذاهایی مانند ماهی های آبهای سرد مثل سالمون و همچنین آجیل ها مثل گردو ، بادام و یا دانه هایی مانند کنجد و قلوس وجود دارد،سبب کاهش علائم دیسمنوره (علائم قبل از قاعدگی)می گردد.

2- یک هفته قبل از شروع قاعدگی رژیم غذایی خود را تغییر دهید :
یک هفته قبل از شروع پریود بهتر است ازاسفناج(می توانید آنرا بخارپز کرده وبا ماست میل نمایید که بسیار هم خوشمزه است) ،تمشک وگردواستفاده کنیدوهمچنین از زعفران ،رازیانه ، ترخون ،تره فرنگی، موسیر،فلفل سیاه ،دارچین و پوست پرتقال بیشتری در موقع طبخ غذاها استفاده نمایید.

3-از چای های گیاهی استفاده نمایید :
چایی بابونه ، سنبل الطیب و گل گاوزبان، تمشک وسرخ ولیک در کاهش درد وایجاد آرامش در شما بسیار موثرند.هریک از این دم کرده ها را می توانید بطور مجزا تهیه وبه دلخواه خود مصرف نمایید. لازم به ذکر است که این چای های گیاهی در واقع گنجینه های علم پزشکی شرق است که به ما به ارث رسیده وبا مصرف بجا می توانید از آنها بسیار بهره ببرید.

4- مکملهای منیزیوم مصرف نمایید :
در بعضی از خانمها به دلیل کاهش سطح منیزیوم خون ، دچار دردهای پیش ازقاعدگی می گردند ، لذا توصیه می گردد، یک هفته قبل از پریود، شروع به مصرف روزانه 500 میلیگرم به علاوه 50 میلیگرم ویتامین B6 نمایید که بسیار در کاهش دردو گرفتگی های زیر شکم بسیار مفید است.

5- یک لیست تهیه کنید:
حتما تا حالا متوجه شدید که یک هفته قبل از پریود به بعضی غذاها حساسیت و واکنش نشان می دهید و گاهی سبب تشدید ناراحتی شما در طول دوره قاعدگی می گردد، لذا به شما توصیه می کنیم تا لیستی از این غذاها تهیه نموده ودر دوره های بعد از مصرف آنها خودداری نمایید

6-تمرینات ورزشی وفکری انجام دهید:
برخلاف گذشته که توصیه به استراحت می شد اما در طب چینی توصیه به انجام ورزشهای فیزیکی و فکری آرام و در حد متوسط می گردد(مانند ورزشهای تایی چی ، یوگا ). این سبب می گردد تا شمادر آرامش و تعادل بیشتری به سر ببرید.

7-از خوردن نمک، الکل، کافئین، و……..خودداری نمایید :
ممکن است شما نسبت به خوردن این مواد اشتیاق زیادی داشته باشد اما باید بدانید که بسیار در تشدید مشکلات شما موثرند واگر واقعا نمی توانید در برابر آنها مقاومت کنید، حداقل مصرف متوسط و کمی از آنها داشته باشیدویاشکلات بخورید!

8- نفس عمیق :
در مواقعی که بسیار کلافه و مضطربید، پنج باراز راه بینی نفس عمیق بکشید و بیرون دهید ، خواهید دید که در تخفیف درد وعلائم شما بسیار موثراست .