بیماری اندومتریوز چیست؟
آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است. لگن شایع ترین محل بروز آندومتریوز است.
در این بیماری بافت اندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می شود. این بافت می تواند در تمام بافت های بدن به جز طحال به وجود آید، ولی رایج ترین محل پدید آمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدان ها بیشتر گرفتار اندومتریوز می شوند.
در آندومتریوز، بافت آندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم می شود و خونریزی می کند.
در آندومتریوز، بافت های اطراف ممکن است تحریک شوند و در نهایت موجب زخمی شدن بافت و چسبندگی گردد.
آندومتریوز می تواند باعث درد شدید، مخصوصا در دوران عادت ماهانه گردد. مشکلات بارداری نیز ممکن است بوجود آورد.
میزان شیوع :
اندومتریوز عمدتا در زنان سنین باروری یافت می شود،اما در نوجوانان و زنان یائسه تحت هورمون درمانی جایگزین نیز گزارش شده است.
شیوع این بیماری 10 درصد است.
عوامل خطر :
ناباروری ،داشتن موی قرمز،منارک در سن کم،مدت کوتاه تر سیکل قاعدگی ،تماس داخل رحمی با هورمون ها،سابقه بیماری اندومتریوز در اقوام درجه یک،رژیم غذایی غنی پرچربی و گوشت قرمز،جراحیهای قبلی یا درمان طبی برای اندومتریوز.
عوامل محافظت کننده :
بارداری،شیردهی،ورزش،رژیم غذایی غنی از سبزی و میوه ،اندومتریوز نوعی بیماری وابسته به استروژن است.
علایم بالینی :
اندومتریوز حتی در زنان مبتلا به بیماری پیشرفته ،ممکن است بدون علامت باشد.
علایم گوارشی شدید ،(درد،تهوع،استفراغ،سیری زودرس،نفخ،اتساع شکم،تغییر عادات دفع مدفوع )همراه باشد.
درد ،در زنان بزرگسال اگر دیس منوره بعد از چندین سال قاعدگی بدون درد شروع شود،قویا حاکی از اندومتریوز است.درد دوران قاعدگی اغلب قبل از شروع خونریزی قاعدگی آغاز می شود و در طول سیکل قاعدگی ادامه می یابد.
درد اغلب حالت دوطرفه دارد،علائم موضعی ممکن است ناشی از درگیری بخشی از انتهای روده ی منتهی به مقعد ،حالب و مثانه باشد و ممکن است با کمردرد همراه باشد.
کاهش باروری،در مواردی که درجه اندومتریوز متوسط تا شدید است،درگیری تخمدان ها وجود داردو بیماری سبب ایجاد چسبندگی هایی شده که مانع تحرک لوله تخمدان و برداشت تخمک شده اند،این نوع اندومتریوز با کاهش باروری همراه است. شناخته‌شده‌ترین پیامد اندومتریوز، نازایی است. برآورد می‌شود که 30 تا 40 درصد زنان مبتلا به این بیماری، نازا هستند.
اختلالات هورمونی،اندومتریوز ممکن است باعث عدم تخمک گذاری در پی اختلال هورمونی،کاهش سطح استروژن در گردش خون،لکه بینی قبل از قاعدگی،و افزایش سطح هورمون پرولاکتین همراه باشد.
اندومتریوز خارج لگنی
اندومتریوز ممکن است در قسمت هایی خارج از محدوده لگن ،مانند دستگاه گوارش به ویژه در روده بزرگ و کوچک و مقعد رخ دهد و علائمی نظیر درد شکم ،کمردرد،اتساع شکم،خونریزی دوره ای از مقعد،یبوست ایجاد کند.
در مواردی که اندومتریوز لوله های ادرار بر (حالب ها)را درگیر می کند می توانند سبب انسداد لوله های ادراری ،درد مثانه ای دوره ای ،درد هنگام ادرار و خون در ادرار شود.
اندومتریوز می تواند به بافت ریه نیز نفوذ کند و باعث بروز اختلالات دستگاه تنفسی شود.
روش های تشخیص بیماری :
1)معاینه فیزیکی
2)سونوگرافی
3)لاپاراسکوپی
درمان :
چون عوامل پدید آورنده‌ی این بیماری هنوز ناشناخته‌اند، درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. درمان‌هایی که اکنون پیشنهاد می‌شود تا اندازه‌ای می‌توانند از پیشرفت بیماری بکاهند و آرام‌بخش باشند. پژوهش‌ها برتری هیچ کدام را بر دیگری نشان نداده‌اند. گزینش هر کدام از آن‌هابر پایه‌ی نشانه‌های بیماری و نیازهای هر زن یا دختر، سن او و این که بخواهد باردار بشود یا نه، انجام می‌شود.
- آرام‌بخش‌ها
درد معمول‌ترین نشانه‌ی این بیماری در بسیاری از زنان است. از این رو بسته به تشخیص پزشک، از آرام‌بخش‌های ساده‌ای مانند آسپرین و پاراستامول گرفته تاآرام‌بخش‌های ترکیبی(آمیزه‌ای از آسپرین یا پاراستامول و مواد مخدری مانند کدوئین) یا آرام‌بخش‌های قوی مانند مورفین و داروهای ضدالتهاب(مانند نوروفن، پانستان،ولتارن و دیگر) تجویز می‌شود.(توجه: هیچ کدام از این داروها را نباید خودسرانه مصرف کرد.)
- درمان هورمونی
هدف از درمان هورمونی اندومتریوز تنظیم تولید استروژن در بدن زن است تا از این راه نشانه‌های بیماری فروکش کند. درمان هورمونی ممکن است با قرص‌های ضدبارداری، پروجستین‌ها، هم‌اثرهای هورمون جی.ان.آر.اچ.(GnRH) و دانازول انجام شود. پژوهشگران روی کارآیی مهارکننده‌های آروماتاز نیز کار می‌کنند. هورمون‌درمانی پی‌آمدهایی نیز دارد و متأسفانه در بیشتر بیماران حتی اگر درد فروکش کند، پس اززمان کوتاهی بار دیگر باز می‌گردد.
- جراحی
بیشتر پزشکان پذیرفته‌اندکه جراحی لاپاروسکوپی تنها راه قطعی تشخیص اندومتریوز است. در بسیاری از موارد،این بیماری را می‌توان به همان روشی که تشخیص داده می‌شود، درمان نیز کرد. موفقیت جراحی تا اندازه‌ی زیادی به مهارت جراح و درست انجام شدن جراحی بستگی دارد. هدف ازجراحی برداشتن بافت نابجا است.
- خوراک‌درمانی
برنامه‌ی غذایی متعادل برای همه‌ی ما ضروری است، چرا که خوراک مناسب به سلامت همه‌ی بخش‌های بدن کمک می‌کند.
تغذیه مناسب توان زنان مبتلا به اندومتریوز را برای تحمل درمان‌های پزشکی و پی‌آمدهای جانبی درمان افزایش می‌دهد، به او انرژی می‌بخشد و به درست فکرکردن او کمک می‌کند. هم اکنون کارشناسان تغذیه روی برنامه‌های غذایی ویژه‌ی بیماران اندومتریوز کار می‌کنند.
- درمان مکمل
هر چند پژوهش‌ها کارایی روش‌های درمان مکمل را برای اندومتریوز نشان نداده‌اند، برخی زنان مبتلا به این بیماری به روش‌های طب سنتی، از جمله گیاهان دارویی، هومیوپاتی و طب سوزنی، روی آورده‌اند.
درج دیدگاه